Mwanasiasa mwenye asili ya Tanzania, Kenya aukwaa uwaziri mkuu Uingereza

MWANASIASA wa Uingereza Rishi Sunak amechaguliwa jana tarehe 24 Oktoba, 2022 kuwa kiongozi wa chama cha Conservative na atakuwa waziri mkuu ajaye, baada ya mshindani wake Penny Mordaunt kujitoa katika dakika za mwisho. Inaripoti Mitandai ya Kimataifa …. (endelea).

Sunak ambaye ni mmoja wa wanasiasa matajiri zaidi nchini Uingereza na ambaye atakuwa kiongozi wa kwanza wa taifa hilo asiye Mzungu na muumini wa dini ya Kihindu, ataombwa na Mfalme Charles III kuunda serikali, na kuchukuwa nafasi ya Liz Truss, aliedumu katika nafasi hiyo kwa siku 44 tu kabla ya kujiuzulu.

“Kama afisa wa uchaguzi katika mchakato wa uongozi, naweza kuthibitisha kwamba tumepokea uteuzi halali mmoja tu. Hivyo, Rishi Sunak amechaguliwa kuwa kiongozi wa chama cha Conservative,” alisema Sir Graham Brady, mwenyekiti wa kamati yenye ushawishi ya 1922.

CORONA ILIVYOMBEBA
Sunak (42) alikua kansela Februari 2020 na ndani ya wiki akajikuta akilazimika kuelekeza uchumi wa Uingereza wakati janga Corona na marufuku ya kutotoka nje ilipoanza.

Alionekana kuwa mkono thabiti wa kumtuliza mkulima. Alipoahidi kufanya “chochote kinachohitajika” kusaidia watu kupitia janga hilo katika msimu wa joto wa 2020 – na kufunua msaada wa thamani ya dola za Marekani bilioni 350.

Lakini Uingereza iliendelea kuathiriwa na hali ya kiuchumi, na Sunak mwenyewe alilazimika kushughulikia shida ya kutozwa faini na polisi kwa kuvunja sheria za marufuku ya kutotoka nje katika mji wa Downing Street Juni 2020.

Aprili, wakosoaji wengine wa Conservative walihoji ikiwa milionea huyo alikuwa ameelewa kiwango cha gharama ya maisha inayokabili kaya zinazotatizika. Katika mwezi huo, fedha za Sunak na familia yake zilichunguzwa vikali, huku masuala ya ushuru ya mke wake mrithi Akshata Murty yakiwekwa wazi.

Baadaye alitangaza kuanza kulipa ushuru wa Uingereza kwa mapato yake ya nje ili kupunguza shinikizo la kisiasa kwa mumewe.

Chama cha Labour kilizua maswali kadhaa kuhusu fedha zake, ikiwa ni pamoja na: Je, Sunak aliwahi kufaidika kutokana na matumizi ya maeneo ya kodi?

Gazeti la The Independent lilidokeza kuwa aliwahi kufaidika huku ripoti ikidai kuwa aliorodheshwa kama mnufaika wa amana za kodi katika Visiwa vya Virgin vya Uingereza na Visiwa vya Cayman 2020.

Hata hivyo, Msemaji wa Sunak alisema hawatambui madai hayo.

SUNAK NI NANI?
Sunak alizaliwa katika familia yenye mizizi ya wahamiaji. Babu na babu yake walihamia kutoka Punjab, kaskazini-magharibi mwa India, hadi Afrika Mashariki, ambapo mama na baba yake walizaliwa nchini Tanzania na Kenya, Mama akizaliwa Tanganyika na baba akizaliwa Kenya wakati wa utawala wa Waingereza.

Rishi Sunak mwenye umri wa 42, alizaliwa Southampton- London nchini Uingereza.
Elimu yake ameipata shule binafsi ya Winchester na kuendelea katika Chuo cha Winchester, Chuo Kikuu cha Oxford, Chuo Kikuu cha Stanford.

Sunak amemuoa mfanyabiashara Akshata Murty na wamefanikiwa kupata mabinti wawili.

Wazazi wa Sunak walikuja Uingereza kutoka Afrika Mashariki ambapk baba akitokea Kenya na mama yake akitokea Tanzania lakini wana asili ya Kihindi. Baba yake alikuwa daktari, na mama yake mfamasia.

Sunak aliwahi kufanya kazi kama mhudumu katika nyumba moja huko Southampton curry wakati wa likizo yake ya majira ya joto – kisha akaenda Oxford kusomea falsafa, siasa na uchumi.

Katika miaka yake 42, Rishi Sunak atakuwa: Waziri Mkuu wa kwanza wa Uingereza mwenye asili ya Asia, Waziri mkuu wa 57 wa nchi (kwa idadi ya kawaida).

Waziri Mkuu mdogo kabisa wa Uingereza tangu Lord Liverpool aingie ofisini mnamo 1812.

Akiwa amesomea MBA katika Chuo Kikuu cha Stanford alikutana na mkewe Murty ambaye amemzalia Narayana Murthy. Mkewe ni mmoja wa mabilionea wa India na mwanzilishi mwenza wa kampuni kubwa ya huduma za IT Infosys.

Utajiri wa familia yake
Chini ya uenyekiti wa Bw Murthy, Infosys ikawa mojawapo ya makampuni makubwa zaidi nchini India.

Kwa sasa inafanya kazi katika nchi zipatazo 50, ikiwa ni pamoja na Uingereza, ambako ina kandarasi za sekta ya umma.

Ikiwa na makao yake makuu mjini Bangalore, kampuni hiyo iliripoti mapato ya zaidi ya $11.8bn (£9bn) mwaka 2019, $12.8bn mwaka 2020, na $13.5bn mwaka 2021.

Murthy alijiuzulu kama mwenyekiti mnamo 2011 lakini anaendelea kushikilia hisa za wachache katika kampuni hiyo. Kulingana na ripoti ya hivi punde ya mwaka ya kampuni hiyo, anamiliki 0.39% ya hisa zake.