Makinda azungumzia wabunge wa UKAWA

KUTOKANA na wabunge wanaounda Umoja wa Katiba ya Wananchi (Ukawa),kupingwa upitishwaji wa miswada mitatu ya inayohusu mafuta na gesi, Spika Anne Makinda amelazimika kutoa ufafanuzi wa jambo lililotokea bungeni. Anaandika Dany Tibason … (endelea).

Makinda amesema  kwa mujibu wa  Kanuni ya 33(2) ya Kanunizabunge  Toleo la Aprili, 2013), Julai  02 na 03 , 2015 siku ya Alhamisi katika Orodha  ya Shughuli  za siku hiyo Miswada  minne  ya Sheria iliorodheshwa  ili ifanyiwe kazi katika  hatua mbalimbali .

Makinda alizitaja hatua hizo kuwa ni Muswada  wa Sheria   ya Kuwalinda  Watoa  Taarifa  za Uhalifu  na Mashahidi  wa  Mwaka 2016.

Amesema mswada huo ulikuwa uendelee  kwa  hatua  ya Kamati ya Bunge Zima, kwa kuwa  hatua  hiyo haikukamilika  siku ya Jumatano  tarehe 1 Julai, 2015 amesema mswada mwingine ni ule wa Sheria ya Petroli  wa  Mwaka 2015.

Katika  miswada hiyo Makinda  aliutaja muswada  wa Sheria ya Usimamizi  wa Mapato  ya Mafuta  na Gesi  wa Mwaka 2015 na muswada wa Sheria  wa Mwaka 2015 ambamo amesema  Miswada hiyo mitatu  ilikuwa imepangwa kwa ajili ya  Kusomwa Mara ya Pili na hatua zinazofuata.

 Akiendelea kutoa ufafanuzi Makinda anasema   baada ya Kipindi cha Maswali  mbunge wa Ubungo John Mnyika (Chadema) alisimama na kuomba Mwongozo wa Spika  na kueleza  kwamba kwanza, Orodha ya Shughuli  imekiuka Kanuni ya 53(1) na (6), na 86(1)(5) na (6).

Makinda akinukuhu maneno ya Mnyika alisema “Miswada  yote ambayo  imewahi  kuja hapa Bungeni, hoja  ikishatolewa ni lazima kwamba hoja hiyo ijadiliwe, iamuliwe  ndiyo ije hoja nyingine. Hapa maana yake  tumeletewa Order Paper  yenye hoja juu ya hoja,  kwa vyovyote  vile Order Paper haipaswi  kukubalika inapaswa kuondolewa.”  

“Pili, Mheshimiwa  Mnyika  alieleza  kwamba kitendo  cha kuileta  Miswada hii mitatu Bungeni  ni kukiuka  msingi wa makubaliano yaliyokuwepo kwenye  Semina  iliyofanyika tarehe 30 Juni, 2015 ambapo Wabunge  waliikataa Miswada hii isiletwe  kwa hati ya dharura”alisema Makinda.

Amesema  baada ya maelezo ya Mnyika  alitoa Mwongozo na kueleza kwamba hakuna  utaratibu uliokiukwa kwa kuwa Miswada iliyoorodheshwa katika  Orodha ya Shughuli imezingatia  utaratibu wa Kanuni alizozinukuu  kwa maana kwamba kwanza Bunge litakamilisha  hatua iliyobaki  kwa Muswada  ambao  haukukamilika siku ya Jumatano na baadaye  kuendelea na Miswada mitatu iliyokuwa inafuata.

Amesema  kilichofutia ni baada ya hapo ni fujo  kama ambavyo kila  ilivyoonekana na kulazimika kusitisha Shughuli za Bunge.

Amesema uamuzi  wa kuipanga  Miswada  hiyo kwa pamoja ni kutokana na kikao cha Kamati uongozi iliyokutana 29 juni.

Akitoa ufafanuzi Makinda alisema 2 Julai, mwaka huu  Kamati ya Uongozi  katika Kikao chake  cha tarehe 29 Juni, 2015.

Amesema  katika  vikao vya Kamati ya Uongozi  vilivyotangulia, Wajumbe wote wa Kamati  waliohudhuria  waliridhika  na maelezo  ya Serikali  juu ya umuhimu  wa kuleta Miswada hii kwa Hati ya Dharura.

Amesema  26 Juni, 2015 kwa mujibu  wa Kanuni  ya 85(1) Makinda alipokea  taarifa kutoka kwa  Kaimu Mwenyekiti  wa Kamati ya Nishati na Madini, Murtaza Mangungu, alimtaarifu Spika kwa kumweleza kwamba Kamati imemaliza  kazi yake.

Amesema  kazi hiyo ilikuwa ni kuchambua  na kuijadili  Miswada husika  na kwamba Kamati iko tayari kuwasilisha  Bungeni  Maoni na Ushauri wake.

Makinda amesema baada ya hiyo ya Mwenyekiti  wa Kamati ya Nishati  na Madini  Spika aliagiza Miswada hiyo  iwekwe kwenye Orodha ya Shughuli   kama Kanuni  ya 85(2) inavyoelekeza.

Amesema  jana Julai 3, 2015  baada ya kuupitisha Muswada  wa Kuwalinda Watoa Taarifa ya Uhalifu na Mashahidi  wa Mwaka 2015.

Spika amesema  baada ya hatua hizo alimwita Katibu asome shughuli  iliyofuata kwenye Orodha ya Shughuli za bunge. 

“Katibu  akasoma jina la Muswada, nami nikamwita  Mtoa Hoja, Waziri wa Nishati na Madini Mhe. George Simbachawene awasilishe Muswada husika.

“Wakati  Waziri Mtoa Hoja ameshaanza  kusoma maelezo yake,  Wabunge upande wa Upinzani walinyanyuka   wengi  na kuomba Mwongozo bila utaratibu. Waliendelea  kufanya fujo  hadi ikalazimu Shughuli za  Bunge zisitishwe  tena siku ya pili.

“Pamoja  na uvumilivu ambao Kiti kimekuwa kikionyesha muda wote,  sasa ilionekana dhahiri  kuwa  lengo la baadhi  ya Wabunge  wa Upinzani  ni kuhakikisha kazi za Bunge hazifanyiki. Hivyo ilinilazimu kutumia Kanuni ya 74 ya Kanuni za Kudumu za Bunge ili hatua zichukuliwe  kwa wale walioonekana  ni vinara wa utovu wa nidhamu”amesema Makinda. 

Amesema  kama wabunge walikuwa hawaitaki hiyo miswada ya Petrol  na Gesi    iwasilishwe  wangeweza kufanya yafuatayo. 

Amesema  mambo ambayo yalitakiwa kufanyika ni kuhakikisha kuwa Kamati iliyopewa jukumu la kuchambua  Miswada hiyo inaikataa baada ya kujadiliana na Serikali kama  ilivyokuwa kwenye Muswada wa Haki ya Kupata Habari. 

Alitaja hatua nyingine  kuwa baada ya mjadala kuanza Bungeni  wangeweza kutoa hoja kuwa mjadala  usiendelee  hadi siku nyingine, ili Mbunge  yeyote   anayekusudia kuleta marekebisho kwa mujibu wa Kanuni 88(1)apate  nafasi  ya kufanya hivyo.

Makinda amesema  Kanuni hiyo inasomeka na kuelezea kuwa “Mtoa hoja au  Mbunge mwingine anayekusudia  kuwasilisha  mabadiliko  katika Muswada unaojadiliwa, anaweza kumwomba Spika kwamba,  hatua ya kuingia katika Kamati ya Bunge Zima iahirishwe hadi wakati atakaoutaja katika ombi lake na Spika atatoa uamuzi wake kadri atakavyoona inafaa”

Amesema  kwa kutumia Kanuni ya 90, Waziri mwenye Muswada anaweza akauondoa  wakati wowote  kabla ya  Bunge kuhojiwa  kutoa uamuzi. 

“Hizi  ni hatua ambazo zinaweza  kuchukuliwa  muda wowote  bila kujali kwamba Muswada  umekwishapita kwenye Kamati na Spika kutaarifiwa na Mwenyekiti wa Kamati kuwa Kamati yake imekamilisha kazi na  umepangiwa muda wa kujadiliwa,”amesema

“Aidha, Miswada kuletwa kwa Hati ya Dharura ni utaratibu wa kawaida.  Hatua nyingine zote hufuatwa isipokuwa katika  Mkutano huo huo  Muswada husoma Mara ya Kwanza na hatua zake zote” alieleza.

Amesema  jambo hilo limefafanuliwa  kwa kina kwenye Kanuni ya 80(4)-(6).

Amesema kanuni  ya 80(5) imeeleza  wazi kuwa  Hati ya Dharura haiwezi kukubalika hadi Kamati ya Uongozi iikubali na iridhishwe na  sababu  za kuiwasilisha  Miswada  husika  kwa Hati ya Dharura.

Amesema  Miswada  hayo yote yalifanyika kwa kufuata utaratibu na Spika alitimiza  wajibu wake kupeleka Miswada hiyo kwenye Kamati ya Kudumu ili waifanyie kazi kwa maana ya kualika wadau na kushauriana na Serikali.

“Katika hatua hii Muswada ungeweza kukataliwa kwenye ngazi ya Kamati na Spika kuelezwa sababu,” amesema.

Amesema hoja kwamba wadau au Semina ilikataa  Miswada  hii isiwasilishwe Bungeni haina nguvu kwenye Kanuni za bunge.

“Kwa mujibu wa Kanuni ya 84(2) Kamati hupokea maoni ya watu wengi, baadaye Kamati ina wajibu wa kuangalia maoni hayo kama yamesaidia kuuboresha Muswada. Taarifa ya Kamati haifungwi na maoni ya Wadau au lobbyist.

“Kilichofanyika na wenzetu ni kusudio la kuvuruga taratibu za Bunge kwa makusudi na kwa lengo la kuleta fujo.

“Kama ambavyo nimeeleza, Kamati zote zina Wabunge wa aina zote. Kama kuna hoja Miswada inaweza kubadilishwa na hata kuondolewa, kwenye ngazi ya Kamati,” amesema  Makinda.